Παιδικές φοβίες και Άγχος
Τα παιδιά νιώθουν, όπως και οι ενήλικοι, άγχος. Καθημερινά καλούνται να αντεπεξέλθουν σε δύσκολες καταστάσεις, να γράψουν διαγώνισμα, να εμφανισθούν σε πολύ κόσμο, να δώσουν εξετάσεις, να πάνε για πρώτη φορά στο σχολείο, να μείνουν μόνα τους.
Πολλά παιδιά μπορεί να νιώσουν φόβο για αυτές τις καταστάσεις αλλά και για άλλες όπως το σκοτάδι ή τα ζώα. Σε κάθε ηλικία οι φόβοι διαφοροποιούνται:
- Τα βρέφη φοβούνται τους δυνατούς θορύβους ή την απομάκρυνση από τους γονείς.
- Τα παιδιά στη νηπιακή ηλικία φοβούνται τα φαντάσματα, τα τέρατα και το σκοτάδι
- Τα παιδιά στη σχολική ηλικία έχουν φόβους για το σχολείο, τις φυσικές καταστροφές και τους τραυματισμούς.
Τα παιδιά όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με τα αντικείμενα που φοβούνται μπορεί να μην θέλουν να κοιμηθούν μόνα τους και να αποφεύγουν καταστάσεις που νομίζουν ότι θα εκτεθούν στο αντικείμενο ή την κατάσταση που φοβούνται.
Όταν τα παιδιά έχουν άγχος και φόβο μπορεί να μην είναι σε θέση να το εκφράσουν λεκτικά όμως έχουν αρκετά σωματικά συμπτώματα που το υποδηλώνουν. Έτσι παραπονιούνται για:
- πόνο στην κοιλιά
- εφίδρωση
- ταχυπαλμία
- τρόμο
- ζάλη
- Δεν θέλουν να πάνε στο σχολείο ή σε καταστάσεις που ξέρουν ότι φοβούνται
- Επιζητούν επίμονα την παρουσία του γονιού.
Καθώς τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία μπορεί να είναι πιο εύκολο να εκφράσουν τους φόβους τους με λέξεις αλλά πάλι δεν είναι σπάνιο να το κρύβουν και να μην εκφράζονται. Όλοι αυτοί οι φόβοι θεωρούνται φυσιολογικοί για το κάθε ηλικιακό στάδιο και σταδιακά υποχωρούν καθώς το παιδί μεγαλώνει και ωριμάζει. Όταν οι φόβοι του παιδιού όμως δεν φαίνεται να υποχωρούν αλλά επιμένουν και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Όταν λοιπόν, το άγχος και η ανησυχία του παιδιού είναι γενικευμένη και αρχίζει να αποτελεί εμπόδιο στην καθημερινή ζωή του παιδιού, τη σχολική του απόδοση και την κοινωνικοποίησή του, τότε πιθανόν να έχει αναπτύξει κάποια φοβία για συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση ή κάποια άλλη αγχώδη διαταραχή. Ορισμένες από τις συχνότερες αγχώδεις διαταραχές που παρουσιάζουν τα παιδιά είναι:
- Σχολική φοβία
- Κοινωνική φοβία
- ʼγχος αποχωρισμού
- Διαταραχή πανικού
- Διαταραχή γενικευμένου άγχους
- Διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Σε αυτή την περίπτωση είναι σκόπιμο το παιδί να ενταχθεί σε κάποια ψυχοθεραπευτική παρέμβαση ώστε να μειωθεί το άγχος του και να καταφέρει να έχει μία ποιοτική ζωή. Η γνωστική συμπεριφοριστική θεραπεία βοηθάει τα παιδιά να κατανοήσουν τι συμβαίνει. Για να μειωθούν τα συμπτώματα του άγχους διερευνάται ο τρόπος σκέψης των παιδιών αλλά και οι συμπεριφορές αποφυγής που διατηρούν το πρόβλημα και εισάγονται νέοι τρόποι αντιμετώπισης των καταστάσεων, και αντικατάστασης των δυσλειτουργικών σκέψεων. Παράλληλα μπορεί ο θεραπευτής να πραγματοποιήσει κάποιες συνεδρίες συμβουλευτικής με τους γονείς ώστε να κατανοήσουν και οι ίδιοι το πρόβλημα, να αναγνωρίσουν τους παράγοντες πυροδότησης και συντήρησης του προβλήματος καινα υιοθετήσουν νέες συμπεριφορές ώστε να ενισχύσουν την προσπάθεια του παιδιού για αλλαγή.