Διαταραχές Απέκκρισης: Ενούρηση και Εγκόπριση
dromostherapeia.gr
27.06.2011
Ενούρηση
Η ενούρηση είναι μία διαταραχή απέκκρισης η οποία εμφανίζεται τόσο στα παιδιά όσο και σε ενήλικες. Ένα παιδί παρουσιάζει ενούρηση όταν μετά το 5ο έτος της ηλικίας του παρουσιάζει επανειλημμένα επεισόδια ακούσιας αποβολής των ούρων είτε πάνω στα ρούχα του την ημέρα είτε στον ύπνο του (νυχτερινή ενούρηση), είτε και την μέρα και τη νύχτα. Για να θεωρηθεί κλινική διαταραχή θα πρέπει να παρουσιάζεται συστηματικά για τρεις μήνες τουλάχιστον και τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα. Αν εμφανίζεται πιο αραιά οι ειδικοί τείνουν να μην το θεωρούν πρόβλημα. Μπορεί να είναι πρωτοπαθής, δηλαδή το παιδί να μην κατέκτησε ποτέ τον έλεγχο των ούρων του ή δευτεροπαθής, δηλαδή το παιδί ή ο ενήλικος να απέκτησε έλεγχο της κύστης για κάποιο διάστημα και μετά να εμφανίστηκε η διαταραχή της ενούρησης.
Η ενούρηση εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια απ ότι στα κορίτσια. Περίπου το 7% των αγοριών ηλικίας 5 ετών παρουσιάζουν ενούρηση ενώ περίπου το 5% των κοριτσιών της ίδιας ηλικίας παρουσιάζουν προβλήματα ενούρησης. Η ενούρηση προοδευτικά μειώνεται καθώς το παιδί μεγαλώνει έτσι περίπου το 5% των παιδιών που είναι 10 ετών παρουσιάζουν ενούρηση, ενώ 1-2% των ενηλίκων φαίνεται να παρουσιάζει ενούρηση. Πολλές φορές στα παιδιά παρατηρείται αυτόματη ίαση χωρίς καμμία ιδιαίτερη παρέμβαση ενώ στους ενήλικες δεν φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο.
Εγκόπριση
Εγκόπριση είναι η ακούσια κένωση του εντέρου σε ακατάλληλα μέρη. Για να θεωρηθεί κλινική διαταραχή θα πρέπει να εμφανίζεται συστηματικά για 3 μήνες τουλάχιστον 1 φορά το μήνα και αν πρόκεται για παιδί, θα πρέπει να έχει περάσει το 4ο έτος της ηλικίας του.
Τα προβλήματα απέκκρισης συνοδεύονται από δυσκολίες του παιδιού όπως δυσφορία για το πρόβλημα, προβλήματα συμπεριφοράς, κακή σχολική επίδοση όπως και δυσκολίες προσαρμογής σε κοινωνικά πλαίσια λόγω της ύπαρξης της διαταραχής. Επιπλέον, η ύπαρξη διαταραχής απέκκρισης επιβαρύνει συναισθηματικά και την οικογένεια και ειδικότερα τους γονείς, να αποτελεί πηγή δυσφορίας και συγκρούσεων.
Ποιες είναι οι αιτίες για την εμφάνιση των διαταραχών απέκκρισης
Οι διαταραχές απέκκρισης μπορεί να οφείλονται σε ανωριμότητα ή προβλήματα του ουροποιητικού, νευρολογικού συστήματος του παιδιού και γι αυτό το λόγο είναι καλό να γίνει ιατρική διερεύνηση όταν υπάρχει πρόβλημα. Επιπλέον, τα όρια ηλικίας αναφέρονται σε παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη, καθώς ένα ανώριμο νοητικά παιδί αναμένεται να καθυστερήσει να αποκτήσει τον έλεγχο των σφικτήρων του.
Οι διαταραχές απέκκρισης μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες. Φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο η κληρονομικότητα, καθώς παιδιά που και οι δύο τους γονείς παρουσίαζαν ενούρηση σε παιδική ηλικία έχουν πενταπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν και εκείνα ενούρηση σε σχέση με άλλα παιδιά. ʼλλα προβλήματα που μπορεί αν ευθύνονται για την εμφάνιση ενούρησης είναι λοιμώξεις, ή μικρό μέγεθος κύστης ή μη παραγωγή ορμόνών που σχετίζονται με την παραγωγή ούρων κατά τη διάρκεια του ύπνου. Πολύ συχνά όμως οι διαταραχές απέκκρισης στα παιδιά είναι αποτέλεσμα ανεπαρκούς εκπαίδευσης στη χρήση της τουαλέτας. Επίσης πολλές φορές ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα του παιδιού ή του ενηλίκου φαίνεται να συνοδεύονται με την εμφάνιση διαταραχών απέκκρισης όπως η διαταραχή ελλειματικής προσοχής και υπερκινητικότητας ή η αγχώδης διαταραχή.
Ψυχοσυναισθηματικά Προβλήματα και διαταραχές απέκκρισης
Τις περισσότερες φορές οι διαταραχές απέκκρισης εμφανίζονται εφόσον το άτομο έχει αποκτήσει για κάποιο διάστημα των έλεγχο των σφικτήρων και στη συνέχει χάνει αυτή την ικανότητα. Συχνά συμβαίνει σε παιδιά με την ένταξή τους στο σχολείο, γεγονός που υποδεικνύει ότι το παιδί βιώνει άγχος σε σχέση με το σχολείο, ή την απομάκρυνση από την οικογένεια ή τη χρήση των κοινών τουαλέτων. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις τα προβλήματα απέκκρισης μπορεί να εμφανίζονται μετά από σημαντικά γεγονότα της ζωής του παιδιού όπως απώλεια ή ασθένεια προσφιλούς προσώπου, αποχωρισμός από το γονιό λόγω διαζυγίου, ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, γέννηση αδελφού. Συχνά επίσης φαίνεται η κένωση του εντέρου να είναι σκόπιμη.
Πως μπορώ να το αντιμετωπίσω;
Η ύπαρξη κάποιας διαταραχής απέκκρισης έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική κατάσταση του ατόμου πλήττωντας την αυτοεικόνα του, περιορίζοντας τις κοινωνικές δραστηριότητές του από φόβο μην ντροπιαστεί. Γι αυτούς τους λόγους είναι αναγκαίο να αντιμετωπισθεί επαρκώς. Ο τρόπος που οι γονείς θα το αντιμετωπίσουν καθορίζει και σε μεγάλο βαθμό τη συναισθηματική και συμπεριφορική ανταπόκριση του παιδιού σχετικά με αυτό το πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση οι γονείς θα πρέπει να είναι υποστηρικτικοί και υπομονετικοί σε σχέση με το πρόβλημα και να κατανοούν ότι είναι ίσως από τα πιο στρεσογόνα γεγονότα στη ζωή του παιδιού.
Αρχικά είναι σημαντικό να διερευνηθεί αν υπάρχει οργανική αιτία με τη βοήθεια κάποιου γιατρού. Αν δεν βρεθεί οργανική αιτία, τότε η οικογένεια είναι καλό να απευθυνθεί σε κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας ώστε να πάρει την κατάλληλη καθοδήγηση για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Οι σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι η ατομική ψυχοθεραπεία του παιδιού με συμπεριφοριστική προσέγγιση σε συνδυασμό με συμβουλευτική γονέων, θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματική για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Η συμπεριφοριστική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει το άτομο να κατανοήσει τις διεργασίες της ενούρησης και της εγκόπρισης, και να το βοήθήσει/εκπαιδεύσει σε συγκεκριμένες τεχνικές ώστε να αναγνωρίζει πότε είναι γεμάτη η κύστη, να πηγαίνει έγκαιρα στην τουαλέτα. Ταυτόχρονα η ψυχοθεραπευτική εργασία θα βοηθήσει να εντοπίσει και να «λύσει» βαθύτερα ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα που συντηρούν το πρόβλημα.